అల నన్నయ్యకు లేదు తిక్కనకు లే దా భోగ మస్మాదృశుం
డలఘు స్వాదు రసావతార ధిషణాహంకార సంభార దో
గల బ్రాహ్మీమయమూర్తి శిష్యు డయినా డన్నట్టి దావ్యోమ పే
శల చాంద్రీమృదుకీర్తి చెళ్ళపిళ వంశస్వామి కున్నట్లుగన్.
కవిసమ్రాట్ విశ్వనాథ సత్యనారాయణగారి శ్రీమద్రామాయణ కల్పవృక్షావతారిక లోని ఈ పద్యానికీ పద్యమే సాటి. ఇలా ఎందుకనవలసి వస్తున్నదంటే, ఇందులో ప్రాచీనాంధ్ర సాహిత్యాకాశంలో సూర్యచంద్రు లనదగిన ఇద్దరు మహాకవుల ప్రస్తావన, గురుప్రశస్తి, అంతకు మించి స్వీయప్రతిభపై తనకున్న ప్రగాఢ విశ్వాసం, అన్నీ కలగలసి ఉన్నాయి. ఈ పద్యం ఎంత ప్రజాదరణ పొందిందంటే, ఆయన ప్రతిభావ్యుత్తులను సంపూర్ణంగా అవగాహన చేసుకొన్న పండితులను, సద్విమర్శకులను, ఇంత పేరుప్రఖ్యాతులను గడించిన ఈయన ఎవరబ్బా అని ఆయన గురించి ఏమీ తెలియని, ఎవరో చెప్పగా విని ఆశ్చర్యపోయిన పామరులను, అసలు పద్యంలో గురువుగారిని పొగిడారా, తనను తాను పొగుడుకున్నారా అని పెదవి విరిచే ఆయనంటే పడని విమర్శకులను ఒకేవిధంగా ఆకట్టుకొన్న పద్యమిది.
విశ్వనాథవారి గురువుగారు చెళ్ళపిళ్ళ వేంకటశాస్త్రిగారు. ఆయన చుట్టూ వలయంలాగా ఒక వెలుగు ప్రసరించి ఉందట. ఆ వెలుగు ఆయన కున్న కీర్తి. అది శరత్కాల చంద్రుని యొక్క తెల్లని, చల్లని వెన్నెల వంటిదట. ఆ కీర్తి ఆవ్యోమాంతం. భూమ్యాకాశలు పట్టనంతటిది. ఆ చాంద్రీమృదుకీర్తి తన గురువుగారి కున్నట్లు వేరెవరికీ లేదట.. ఆదికవి నన్నయ్యకు లేదు, కవిబ్రహ్మ తిక్కనకు లేదు. దీనికంతటికీ కారణం వారికి తనంతటి శిష్యులు లేరట. ఇంకా మాట్లాడితే, తనవంటి శిష్యు డుండటం అనేది ఒక భోగవిశేషమట.
మరింతకూ గురువుగారి కింత భోగం తనవల్లనే పట్టిందంటే, తనెంతటివాడో చెప్పాలి కదా! అదే చెపుతున్నారు విశ్వనాథ.
తాను అలఘువు. తానేమీ చిన్నా చితకా వాడు కాదట. ప్రతిభావ్యుత్పత్తులు పుష్కలంగా ఉన్నవాడు. తాను సృష్టించిన కావ్యాల్లో రసావిష్కరణ చేసినవాడు. ధిషణాహంకారం కలిగినవాడు. ప్రతిభ వల్ల ఒనగూడిన స్వాభిమానం కలవాడు. బ్రాహ్మీమయమూర్తి. విద్యాధిదేవత అయిన సరస్వతీదేవి రూపమే తాను.
ఇన్ని విశేషణాలున్న శిష్యులు నన్నయ తిక్కనాదుల కున్నారా? నన్నయ్యకు శిష్యులు లేరు. తిక్కనకు ఒక శిష్యుడున్నాడు. కానీ తిక్కన అంతటి ప్రతిభాశాలి అని అనిపించుకోలేదు. మరి తాను శతాధిక కావ్యనిర్మాత. గురువును మించిన శిష్యుడని పేరు తెచ్చుకొన్నవాడు.
విశ్వనాథకు అహంకారం ఎక్కువ అని ఆయనంటే పడని విమర్శకుల మాట అట్లా ఉంచితే, స్వయంగా చెళ్ళపిళ్ళ వేంకటశాస్త్రిగారు శిష్యునికి జరిగిన సన్మాన కార్యక్రమంలో ఏమన్నారో చూడండి.
" నా మార్గంబును గాదు వీని దరయన్, నా తాత ముత్తాతలందే మార్గంబును గాదు. "
మహాకవులకు తాత ముత్తాతలు వారికి మార్గదర్శకులైన ప్రాచీన కవులే. " చదువు చెప్పినందుకు, తన ధోరణిలో వ్రాస్తున్నాడా అంటే, తన శైలి కాకపోగా, ప్రాచీనాంధ్ర మహాకవులెవరి శైలీ కాదు " అని చెళ్ళపిళ్ళ వేంకటశాస్త్రిగారు శిష్యుని యొక్క ప్రతిభను గురించి చెప్పినదాని కర్థం. విశ్వనాథవారి దొక విశిష్టమైన శైలి. వారి దొక విశిష్టమైన అహంకారం. ధిషణాహంకారం. అంతే.
ఈ పద్యం యొక్క అంతరార్థాన్ని గ్రహించటానికి శ్రీరామకృష్ణమఠానికి చెందిన పరివ్రాజకులు శర్వానందస్వామి వారిచే వ్యాఖ్యానించబడిన తైత్తరీయోపనిషత్తు శిక్షావల్లి లోని మూడవ అనువాకాన్ని పరిశీలిద్దాం. అదేమి చెబుతుందంటే:
" అథాధి విద్యం| ఆచార్యః పూర్వరూపం | అన్తేవా న్యుత్తరరూపం |విద్యాసంధిః | ప్రవచనగుం సంధానం | ఇత్యధి విద్యం || "
( ఆచార్యుడు మొదటి రూపము (అక్షరము) . శిష్యుడు పై రూపము (అక్షరము). విద్య సంధి. బోధనము సంధానము, కలుపునది. ఇది అధివిద్య మనబడినది. )
ఇది విద్యా ఉపాసనము.
" సంహిత అంటే రెండక్షరాల కలయిక, సంధి. ఉదాహరణకు పరమ + ఈశ్వరః = పరమేశ్వరః. ఇక్కడ అకార ఈకారాలు కలిసి ఏకారమైంది. వేరుగా ఉన్న రెండక్షరాలు ఈ సంధి సూత్రం వల్ల యుక్తమౌతాయి. వీటి మధ్య ఒక క్రొత్త సంబంధం కలుగుతుంది. బోధనాకుశలుడైన ఆచార్యుడు శిష్యునికి తెలిసిన ఈ వ్యాకరణ సూత్రాన్నే ఆధ్యాత్మిక సాధనగా చేస్తాడు. బ్రహ్మాండంలో పరస్పర సంబంధం లేనట్లు కనపడుతున్న కొన్ని విషయాలు నిజంగా సన్నిహిత సంబంధం కల్గి ఉన్నవేనని ఈ ఉపాసనల ద్వారా స్పష్టం చేస్తాడు. చివరికి విశ్వమంతా ఒక్కటే వస్తువనే విషయ గ్రహణానికి దారితీస్తాయి. "
దీనిని బట్టి, గురుశిష్యు లిద్దరూ లోకం దృష్టిలో వేరు వేరుగా కనపడుతున్నా, వారిద్దరూ ఒకే ఆధ్యాత్మిక చైతన్యంలోని రెండు పార్శ్వాలు. అందువల్ల, ఈ పద్యం, కవిసమ్రాట్టుల, చెరిపేస్తే చెరిగిపోని ప్రతిభను వెల్లడిస్తూనే, గురువుగారైన చెళ్ళపిళ్ళవారి గొప్పతనాన్ని ఇనుమడింపజేస్తున్నది.
ఇంకొక విషయం. పద్యం చివరి పాదంలో ' స్వామి ' అన్న పదప్రయోగం కూడా పరిశీలింపదగ్గది. శిష్యునికి గురువు ఎప్పుడూ దైవమే. విశ్వనాథవారిదీ అదే భావం. ఇక అహంకారానికి తావెక్కడిది?
No comments:
Post a Comment